Jugoistok zemlje sličan afričkim, zbog čega se ljudi i sele

Autor: Lj. Pavlović

Republički zavod za statistiku u Projekciji stanovništva od 2022- 2052. procenjuje da će prema srednjem očekivanom scenariju, broj stanovnika za tridesetak godina biti 5.224.762, što predstavlja pad od oko 22 odsto u odnosu na 2022. godinu.

„Srbija će za 30-tak godina imati oko 1,5 miliona stanovnika manje, a najviše će se isprazniti njen jug i istok, koji će biti siromašniji za 445.000 ljudi u odnosu na poslednji popis 2022. godine, procene su Republičkog zavoda za statistiku (RZS) prema „srednjem očekivanom scenariju,“ objavio je Danas.

Najvćeu stopu pada broja stanovnika zabeležiće borski i zaječarski okruzi, od skoro 50 odsto, region Vojvodine će ostati bez četvrtine stanovništva, dok će najmanji biti u beogradskom i južnobačkom, manje od 10 odsto. Najveći broj ljudi biće skoncentrisan u najvećim gradovima i to pre svega u Beogradu, Novom Sadu, Novom Pazaru, Kragujevcu i Nišu.

„Demografska slika buduće Srbije još je pesimističnija kada se u projekciju uvrsti podatak RZS da će 2052. godine broj dece do 14 godina biti dvostruko manji od broja osoba starijih od 65 godina, kojih će biti sve više,“ navodi Danas dodajući da su osnovni razlozi takvog pada negativni prirodni priraštaj, koji u proseku iznosi 86 odsto, i „negativna neto migracija“, odnosno veći broj odseljenih u odnosu na doseljene.

Do 2052. kako je procenio RZZS, biće sve više opština sa manje od 5.000 stanovnika, koje su bile retkost do sada, ali i onih sa 5.000 do 10.000 stanovnika.

Opštine koje će izgubiti najveći broj žitelja su Crna Trava i Lebane, čiji će opstank biti pod zankom pitanja, zatim i Babušnica i Dimitrovgrad, koje će imati i više od 40 odsto stanovnika starijih od 65 godina. Na jugu će biti izuzetak Bujanovac i Preševo, gde je i pri poslednjem popisu zabeležen porast broja stanovnika. Procene RZZS je da će Bujanovac za tridesetak godina, imati više stanovnika u odnosu na Vranje, koje je centar Pčinjskog okruga.

Mladen Jovanović, nezavisni stručnjak za pitanja decentralizacije i regionalizacije, te nekadašnji direktor Nacionalne koalcije za decetralizaciju za Danas je izjavio da najnovija projekcija RZS o padu broja stanovnika u Srbiji nije ništa novo, jer sličan trend postoji od 2016. godine, kao i da je posebno loša situacija na jugositoku Srbije, gde je zastupljena politička i ekonomska diskriminacija u centralizovanoj zemlji.

„Prema njegovim rečima, jug Srbije je postao rezervoar kvalitetne radne snage za Beograd, a sve više i za Novi Sad, gde odlaze uglavnom obrazovani ljudi koji sa sobom nose veliki ekonomski i drugi potencijal. Jug Srbije je pritom utočište nekvalitetnih investicija, odnosno nekvalitetnih radnih mesta koja se pre svega oslanjaju na fizicki rad. . Kada diplomirani psiholog ili lekar imaju izbor između nezaposlenosti ili motanja kablova u Nišu, sa jedne, i preseljenja u Beograd, pa i Novi Sad, sa druge strane, jasno je šta će izabrati,“ objavio je Danas.

Novice Tončeva, ministar za razvoj nedovoljno razvijenih područja, kojih je inače najviše na jugu i istoku zemlje, za Danas ocenjuje da Vlada Srbije ulaže ozbiljan napor, kako bi unapredila uslove života i poslovanja u njima, te doprinela očuvanju stanovništva, ali da ravnomerni razvoj nije moguć bez stvarne a ne staistističke regionalizacije.

„Svake godine 80 odsto ukupnog budžeta izdvaja za sufinansiranje projekata za unapređenje infrastrukture, nabavku komunalne i druge opreme, izgradnju, renoviranje i opremanje objekata u svojini tih opština. Iz svakodnevnog kontakta sa predstavnicima tih opština, uočen je nedostatak stručnog kadra, zbog čega njegov kabinet organizuje besplatne edukacije za zaposlene,“ izjavio je Tončev.

On, između ostalog rešenje vidi, kako piše, „u donošenju Zakona o razvoju izrazito nedovoljno razvijenih opština. Ovim zakonom sistemski bi se uredila ulaganja u ovakve opštine, a prvenstveno ulaganje republičkih javnih preduzeća, kao što su Putevi Srbije, Srbijavode i druga. Ona bi trebalo da imaju obavezu da shodno propisanim kriterijumima ulažu deo budžeta u ove opštine. Potrebno je, takođe, doneti Zakon o Fondu za razvoj izrazito nedovoljno razvijenih opština, koji bi bio osnov da se određena budžetska sredstva usmeravaju isključivo ovim opštinama.“

Ocenjuje da sadašnjim zakonskim rešenjima o Fondu za razvoj Republike Srbije najveći deo odobrenih sredstava odlazi na regione Beograd i Vojvodina.Rešenje je po njemu i osnivanje Fonda za finansiranje nedostajućih sredstava potrebnih za učešće u programima prekogranične saradnje, jer postojeći IPA programi predviđaju predfinansiranje projekata za koje izrazito nedovoljno razvijene opštine nemaju novca, izmena postojećih zakonskih rešenja tako da najveći deo naknade za korišćenje prirodnih dobara bude prihod budžeta opštine, ali i povećanje trasfera lokalnim samoupravama koji nisu menjani od 2014. godine.

Ilustacija: pixabay