U hanskoj opštini među mladima tek 3,7 njih ima više ili visiko obrazovanje

Problem sa kojim je hanska opština suočena je stopa nezaposlenosti mladih koji je iznad republičkog proseka i iznosi 21 odsto. Prema podacima Programa, ona je dodatno otežana zbog nedostatka kvalifikovanih radnih mesta i niskih zarada.

Autor: Lj. Pavlović

Broj mladih u opštini Vladičin Han do 29 godina je 3.044 njih, ili manje od jedne četvrtine ukupnog broja stanovništva u njoj koja broji 17.929 žitelja, prema poslednjem popisu iz 2022. godine. Broj onih od 20 do 29 godina je tek 1.200. Pored iseljavanja ove kategorije stanovništva iz hanske opštine, veliki problem je njihova stopa nezaposlenosti koja je iznad republičkog proseka.

„Uprkos planiranim aktivnostima i programima, nezaposlenost mladih je i dalje ostala visok izazov. Razlog je nedostatak adekvatne podrške za preduzetništvo i niska zainteresovanost mladih za taj sektor, kao i ograničeni resursi za obuke i samozapošljavanje,“ stoji u sačinjenom Programu za inapređenje položaja mladihopštine Vladičin Han za period od 2025 do 2027. godine.

Dokument o mladima je ove godine preimenovan pa umesto Lokalni akcioni plan za mlade sada nosi pomenuto ime, zbog toga što sadrži sveobuhvatan program ne samo sa strateškim ciljevima, već i specifičnim merama koje bi omogućile održivi razvoj omladinske politike. Smatra se da on pruža široki okvir za unapređenje položaja mladih u hanskoj opštini, sa naglaskom na dugoročne ciljeve i aktivnosti koje prevazilaze samo godišnje planove, stoji obrazloženje u dokumentu. U njemu se navode i strategija EU za mlade od 2019. do 2027. godine sa nizom mera među kojima i one koje se odnose na pružanje podrške da izgrade sopstveni život i unapređenje politika u oblasti zapošljavanja, Akcionog plana Srbije za period od 2013. do 2025. koji obuhvata i ekonomsko osamostaljivanje ove grupe stanovništva, na osnovu kojih je sačinjen i Opštine Vladičin Han, usklađen sa Planom razvoja Opštine Vladičin Han za period od 2019. do 2026.godine. Poseban fokus Plana je stavljen je na „stvaranje novih radnih mesta kroz razvoj Industrijske zone, a zacrtani cilj je povećanje zaposlenosti za pet odsto do 2026. godine, kroz osnivanje novih privrednih subjekata i razvoj omladinskog preduzetništva.“

Međutim, godinu dana do kraja realizacije Plana razvoja hanske opštine, stopa nezaposlenosti mladih Hančana je iznad republičkog proseka, a prosečne plate i dalje ispod proseka u zemlji. Pri tom, 31 odsto mladih Hančana smatra da nema dovoljno radnih mesta u opštini za njih.

Ukupan broj zaposlenih u Vladičinom Hanu sada, u poređenju sa devedestim godinama prošlog veka skoro je duplo manji. Prema podacima navedenim u Programu akcionog plana za mlade koji čeka na usvajanje, ukupan broj zapsolenih u hanskoj opštini je 3.573. Problem sa kojim je hanska opština suočena je stopa nezaposlenosti mladih koji je iznad republičkog proseka i iznosi 21 odsto. Prema podacima Programa, ona je dodatno otežana zbog nedostatka kvalifikovanih radnih mesta i niskih zarada.

„Mladima nedostaje stručna praksa i programi, a lokalni poslodavci najveću potrebu iskazuju za radnom snagom u oblasti poljoprivrede, ugostiteljstva i usluga,“ navodi se u njemu, što što ukazuje na to daposlodavcima i nije potreban školovani kadar.

To je alarmantan podatak, koji će imati dalekosežne posledice na demografsku sliku opštine Vladičin Han, kao i na ceo jug Srbije koji se prazni. Zvaničnih podataka nema, ali verovatno više od 90 odsto mladih koji završe fakultete u većim gradovima, ne računajući razne strukovne škole u regionu, ne vraća se u rodno mesto. Stoga ne čudi podatak da je među mlađom poulacijom koja se ipak opredelila da za sada živi u hanskoj opštini čak 71,30 odsto čine svršeni osnovci. Među njima su 22,22 odsto sa srednjim stepenom stručne spreme i tek njih 3,7 odsto imaju višu ili visoku stručnu spremu.

“ Od ukupnog broja nezaposlenih mladih ljudu u hanskoj opštini najviše je ženakog pola, i to 53 odsto od ukupnog broja. Bez kvalifikacija je njih 857, a prvi put posao traži 740 mladih,“ podaci su Programa za unapređenje položaja mladih.

U Vladičinom Hanu postoje dve srednje, gimnazija Tehnička škola, ali mladi izražavaju potrebu za većim mogućnostima i dalje obrazovanje, ali i stručne obuke, a prema Planu, nedostatak visokoškolskih ustanova je glavi razlog njihovog odlaska. U njemu se skreće pažnja da bi kroz program neformalnog obrazovanja – kurseve digitalnih veština, preduzetništva i stručne obuke omogućio bolje pozicioniranje na tržištu rada.

Projekat je sufinansiran od strane Opštine Vladičin Han. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je odelio sredstva.